RG#56. Cha mẹ rèn trí thông minh xã hội cho trẻ toddler như thế nào?
Vậy bạn nên bắt đầu cho con học kỹ năng xã hội như thế nào? Hoặc ít nhất là làm thế nào để con không đánh các bạn khác khi chơi đùa?
Các bố mẹ nào cũng biết dạy trẻ lên hai các kỹ năng xã hội không phải là việc dễ dàng gì. Đó là bởi ngay cả khi trẻ muốn có những tương tác vui vẻ, thân thiện với người khác thì nỗi sợ và khát khao sẽ ngăn cản chúng làm điều này. Chúng không ngừng tự hỏi: Đứa trẻ kia sẽ lấy đồ chơi của chúng chứ? Chúng có thể lấy được chiếc xe tải trước những bạn khác không? Nếu chúng đuổi các bạn khác, liệu chúng có bị phạt không?
Vì vậy, bước đầu tiên để trẻ phát triển trí thông minh xã hội là giúp chúng học cách quản trị cảm xúc của mình, đây cũng là nền tảng cho các mối quan hệ nhân sinh sau này. Bước hai là giúp chúng phát triển sự thấu cảm với người khác. Bước ba là giúp chúng học cách biểu đạt nhu cầu và cảm xúc mà không công kích người khác.
Nhóm kỹ năng này quan trọng với hạnh phúc của con bạn hơn là yếu tố thuộc hước đo truyền thống như là thành công học thuật, tài chính,... Trên thực tế, trí tuệ xúc cảm - được định nghĩa là khả năng quản trị cảm xúc và có thể dễ dàng đồng cảm với người khác - sẽ là yếu tố cốt lõi trong suốt quãng đời của con, trong thành công học tập và sự nghiệp, và chắc chắn là quan trọng hơn IQ.
Vậy bạn nên bắt đầu cho con học kỹ năng xã hội như thế nào? Hoặc ít nhất là làm thế nào để con không đánh các bạn khác khi chơi đùa?
1. Thấu cảm, thấu cảm và thấu cảm
Trẻ nhận được nhiều sự thấu cảm từ người lớn với cảm xúc của chúng sẽ sớm phát triển thấu cảm với những người khác nhất. Nghiên cứu còn chỉ ra rằng thấu cảm với người khác là nền tảng của các mối quan hệ nhân sinh thành công.
2. Ở gần con khi con chơi cùng các bạn
Nhiều trẻ sẽ đánh bạn khi tương tác bởi chúng cảm thấy bị choáng ngợp và chỉ là không biết nên làm gì khác. Nếu bạn ở đó, bạn có thể huấn luyện con cách bảo vệ chính mình mà không đánh bạn: “Đúng vậy, Ryan, lấy xô của con đi… con cảm thấy ổn với việc này chứ? Không à? Con có thể bảo bạn “Đây là xô của tớ!”” Nếu trẻ biết bạn ở đó để hỗ trợ chungs, việc đánh bạn sẽ không trở thành thói quen.
3. Đừng bắt con chia sẻ
Việc này thực chất sẽ làm gián đoạn sự phát triển của kỹ năng chia sẻ! Trẻ cần cảm thấy an toàn sở hữu thứ gì đó trước khi chúng có thể chia sẻ. Thay vào đó, hãy áp dụng phương pháp thay phiên nhau.
“Đến lượt Ốc dùng xô rồi. Sau đó sẽ đến lượt con. Bố/Mẹ sẽ cùng con đợi.”
4. Hãy để trẻ tự quyết định xem lượt của mình kéo dài bao lâu
Nếu trẻ nghĩ rằng người lớn sẽ lấy món đồ chơi đi khi họ nghĩ rằng con chơi đã “đủ lâu”. Bạn chính là hình mẫu của việc lấy đồ và vì vậy con sẽ thường trở nên muốn chiếm hữu hơn. Nếu con được thỏa thích sử dụng đồ chơi bao lâu tùy ý con thì con sẽ có thể tận hưởng trọn vẹn và từ bỏ nó với một trái tim cởi mở. Khi con được phép đưa món đồ chơi đó cho người khác một cách tự nguyện, con sẽ tận hưởng cảm xúc của sự cho đi và đó là khởi đầu của sự hào phóng. Nếu Khi anh ta được phép đưa đồ chơi cho đứa trẻ khác theo ý muốn của mình, anh ta sẽ tận hưởng cảm giác được ban tặng đó; đó là khởi đầu của sự hào phóng. Nếu mỗi lần cùng một đứa trẻ sử dụng cùng một món đồ chơi, bạn có thể mua thêm một món đồ chơi như thế cho chúng hoặc để chúng thay phiên nhau chơi.
5. Đợi cùng con
Nếu con của bạn khó chịu khi phải chờ đợi, đó là dấu hiệu rằng con đang có những cảm xúc lớn cần giải tỏa và đang tận dụng cơ hội này để làm điều đó. Trẻ thường cứng nhắc về việc sở hữu để duy trì trạng thái cân bằng mong manh của chúng - giống như người lớn vậy! Hãy đồng cảm: “Thật khó để đợi… Con ước có có thể sử dụng xô ngay bây giờ phải không...Con có thể làm được điều này… Bố/mẹ sẽ đợi cùng con” và ôm con khi con khóc. Bạn sẽ bất ngờ với phản ứng của con sau khi “thể hiện” cho con thấy những cảm xúc đang bị kìm nén đó. Con thậm chí có thể sẽ không quan tâm về món đồ chơi mà con đã đòi và vui vẻ chấp nhận.
6. Can thiệp khi con có hành vi cưỡng đoạt
Thỉnh thoảng, khi trẻ cưỡng đoạt đồ của bạn khác, bạn đó có thể cũng không quan tâm lắm. Vì vậy, đừng vội can thiệp. Thay vào đó, hãy quan sát. Có lẽ chúng đang chơi trò chơi.Thường thì bạn không cần phải can thiếp nếu như không có đứa nào cảm thấy không vui vẻ. Và nếu một đứa trẻ không vui vẻ, bạn có thể dạy chúng cách bảo vệ bản thân: “Con có thể bảo bạn, “Tớ vẫn đang dùng mà!””
Tuy nhiên, nếu con liên tục chiếm đồ thì bạn nên can thiệp. Thường trẻ lấy đồ của đứa trẻ khác, sau đó bỏ nó và chuyển sang món đồ khác. Nhu cầu cưỡng đoạt này chính là con đang cố gắng loại bỏ những cảm xúc không vui. Chúng cần giúp đỡ với những cảm xúc đó.
Vì vậy, hãy tập hợp toàn bộ lòng bao dung của bạn, đặt tay lên món đồ mà bọn trẻ đang tranh giành và nói “Con muốn cái xe tải này hả?”Sau đó hãy nhìn đứa trẻ đang dùng xe tải đó. “Cháu có ổn không nếu bạn dùng xe tải của con?” Nếu chúng ổn thì tuyệt vời. Bạn không cần phải đứng ra làm trọng tài đòi lại sự công bằng.
Nếu không, hãy nói “Xoài vẫn đang dùng xe tải… Ốc, con có thể hỏi bạn ấy xem khi nào bạn ấy dùng xong để con có thể dùng… Ốc, con có thể cho Xoài mượn chơi xe tải khi con chơi xong không? Tuyệt vời, cảm ơn! Xoài, hãy tìm thứ khác để chơi trước nhé. Con có muốn sử dụng bãi tuyết để làm đường cho xe tải không?’
Con có thể sẽ buồn chán, đặc biệt nếu con lấy đồ của bạn để giữ bình tĩnh. Hãy nuôi dưỡng con để con vượt qua cơn thịnh nộ. Sau dó, khi con cảm thấy tốt hơn, con sẽ không lấy đồ của bạn nữa.
7. Dạy con tính quyết đoán
Nếu con của bạn thường để những đứa trẻ khác lấy đồ và sau đó cảm thấy không vui
"Con không sẵn sàng để cho đi món đồ chơi này hả? Con có thể “Tớ vẫn đang chơi.'"
Thực hành việc này ở nhà với con và mô phỏng với gấu bông. Cho đến khi con phát triển được kỹ năng ngôn ngữ, bạn cần trở thành “giọng nói” của con khi con chơi với người khác.
8. Thay vì khen ngợi việc chia sẻ một cách trừu tượng, hãy giúp con khám phá điều tuyệt vời về nó
Nghiên cứu chỉ ra rằng khi bạn khen con vì đã biết chia sẻ, con sẽ làm việc đó nhiều hơn -- nhưng chỉ khi bạn quan sát chúng! Khi bạn không để ý, con thực sự sẽ chia sẻ ít đi, vì lời khen của bạn không cho chúng bất kỳ lý do nào để chia sẻ ngoại trừ sự chú ý của bạn. Thay vào đó, hãy trao quyền cho con để chúng lựa chọn chia sẻ trong tương lai bằng cách giúp chúng thấy được ảnh hưởng của lựa chọn đó :
"Nhìn Xoài vui thế nào khi đến lượt bạn ấy chơi với tàu của con kìa."
Khi bạn áp dụng việc để con thay phiên chơi theo ý muốn của con, chúng sẽ tự hào cho đi những đồ vật mà chúng yêu thích khi hết lượt. Chúng có cơ hội để trải nghiệm cảm giác tuyệt vời ra sao khi cho đi. Vì vậy, để trẻ kiểm soát lượt chơi là cách tốt nhất để dạy con về sự sẻ chia và hào phóng.
9. Trước khi bạn bè đến chơi, trẻ nên có cơ hội học cách tạm thời cho đi những món đồ chơi đặc biệt nhất của mình
...Nếu chúng không muốn ai khác chơi với chùng. Hãy tận dụng cơ hội để giải thích rằng các bạn đến chơi sẽ muốn chơi các món đồ chơi của con, cũng giống như khi con đến nhà các bạn khác, chơi đồ chơi của chúng.
10. Đặt giới hạn rõ ràng về hành vi tấn công thể chất
"Con có thể nói cho bố/mẹ biết con tức giận thế nào mà không gây tổn thương tới người khác không. Lại đây, hãy nói với Xoài rằng con tức giận ra sao; bố/mẹ sẽ giúp con. Con có thể hét KHÔNG và giậm chân mạnh nhất có thể. Con có thể kêu MẸ ƠI! BỐ ƠI! Và mẹ sẽ giúp con.”
Trẻ có quyền có những cảm xúc của riêng họ - đó là cách thể hiện của con người. Nhưng, đồng thời, tất cả con người, bao gồm cả những em bé, cũng chịu trách nhiệm với những gì mình làm và cảm xúc của mình. Nhiệm vụ của chúng ta là dạy con những kỹ thuật tự quản trị một cách lành mạnh mà không trừng phạt con bởi làm như vậy sẽ khiến con trở nên hung hăng hơn.
11. Không bao giờ là quá sớm để dạy trẻ ngôn từ cho cảm xúc của chúng
Gọi tên những cảm xúc mà con biểu đạt sẽ giúp não bộ của chúng chuyển từ việc xử lý cảm xúc theo ngôn từ thay vì dùng thể chất.
· “Tiếng sủa của con chó lớn đó nghe thật đáng sợ, phải không? Con ở đây với bố/mẹ an toàn rồi. Con chó không thể vượt qua hàng rào đâu ”.
· “Thật là bực bội! Con đã làm việc chăm chỉ để lắp tòa tháp này - và nó đã đổ mất rồi! ”
Ngoại lệ duy nhất cho việc này là khi trẻ đang quá tập trung vào những cảm xúc lớn, khi có quá nhiều từ ngữ đang diễn ra trong đầu của con. Những lúc như thế này, bạn chỉ cần trấn an rằng con đang an toàn và nói về điều đó sau.
Và hãy nhớ rằng “dán nhãn” cảm xúc luôn là thứ xếp sau sự đồng cảm. Mục tiêu của bạn là giúp con cảm thấy được thấu hiểu, chứ không phải bị đánh giá.
12. Hãy nhớ rằng đằng sau sự tức giận thường là tổn thương hoặc sợ hãi
Để xoa dịu cơn tức giận, nhận thức những cảm xúc này luôn hiệu quả hơn là chỉ gọi tên nó - việc này có vẻ như càng khiến con giận hơn. “Con đang giận. Con cảm thấy tổn thương vì bạn đang không chơi với con.”
13. Hãy nhớ rằng "vui chơi song song" phổ biến với trẻ toddler
Đừng lo nếu có vẻ như con không có “bạn” hay chơi với những đứa trẻ khác. Trẻ chưa biết cách “chơi” với nhau. Chúng có thể chơi cạnh nhau mà không cần có nhiều tương tác. Đây là nền tảng để trở nên thoải mái khi tương tác với nhau. Trên thực tế, đây cũng là cách hầu hết những đứa trẻ toddler cảm thấy kết nối với nhau.
14. Bắt đầu giới thiệu cho con khái niệm chú ý cảm giác của người khác ngay khi bạn có thể
· "Nhìn Mít này. Bạn ấy đang khóc. Bố/mẹ nghĩ rằng con làm tổn thương cảm xúc của bạn ấy.”
· “Bạn nữ đó chắc chắn đang rất tức giận. Mẹ tự hỏi không biết là vì sao?"
15. Giữ bình tĩnh
Nghiên cứu chỉ ra rằng một trong những điều quan trọng nhất mà bố mẹ có thể làm để giúp con học cách quản trị cảm xúc của con là giữ bình tĩnh. Trẻ cần nhìn nhận bố mẹ chúng như là “nơi trú ẩn” - bến bờ an toàn khi chúng mắc kẹt trong những cơn bão cảm xúc thất thường của mình. Nếu bạn có thể tự bình tĩnh lại và xoa dịu con mình thì con sẽ học được cách xoa dịu bản thân - bước đầu tiên để con học được cách quản trị cảm xúc của mình.
16. Hãy nhớ chúng là những đứa trẻ
Chỉ vì cắn bạn không có nghĩa là con là một kẻ du côn. Điều quan trọng là không cho phép con có những hành vi xấu với người khác, nhưng điều này không có nghĩa là bạn thể hiểu cho con --- và dạy con sự tự tin. “Mọi đứa trẻ đều có lúc tức giận với bạn của con. Khi con lớn hơn, tự chủ khi tức giận sẽ dễ dàng và như vậy con có thể giải quyết mọi việc.’ Trẻ cần được nghe từ bố mẹ chúng rằng chúng không phải là người xấu.