Nhiều người nhầm lẫn giữa ĂN VẠ và TỨC GIẬN. Mình nghĩ bố mẹ và ông bà Việt đã lạm dụng và lẫn lộn định nghĩa về “ĂN VẠ” ở nhiều độ tuổi. Trong từ điển tiếng Việt, “Ăn vạ” có nghĩa là: Ở ỳ, nằm ỳ ra để đòi cho kì được hoặc để bắt đền. Với những đứa trẻ lớn, chúng nằm lăn ra đất để đòi hỏi một cách có mục đích, và ăn vạ mang nghĩa tiêu cực hơn rất nhiều. Nhưng với trẻ nhỏ (đặc biệt dưới 3 tuổi), đó hoàn toàn có thể là hành động vô thức, bởi vì đơn giản là con còn quá nhỏ để có thể kiểm soát được não và hành vi của mình.
Bố mẹ cần hiểu và phân biệt để có cách xử lý và phản ứng phù hợp với con. Bài viết này của mình nói về sự tức giận của trẻ ở độ tuổi dưới 3.
Mặc dù con trai mình là một đứa trẻ vô cùng vui vẻ, điều đó cũng không có nghĩa là bạn ấy không bao giờ biết tức giận. Nếu có gì đó khác, thì chỉ là những cơn nóng giận hiếm khi kéo dài lâu. Tuy nhiên, phản ứng khi tức giận thì có lẽ giống với hàng tỉ đứa trẻ khác đang ở trong độ tuổi tương tự: giãy giụa trên sàn nhà như có ai đó đang kẹp ngón tay của mình trong một hình phạt tra tấn thời trung cổ, vừa giật vừa nhảy chồm chồm trên ghế ăn vừa đập tay xuống bàn như ngồi phải than hồng .
Tất nhiên đó không phải là một phiên tòa kiểu như trong phim Trung Quốc hay xem thời xưa, mà đó là con trai con gái của chúng ta, ở giữa siêu thị/rạp phim/khu vui chơi/công viên/nhà hàng/thư viện, thậm chí éo le là chỗ nào càng phải trật tự thì lại càng rú lên thảm thiết.
Những lúc đó bố mẹ thường làm gì? Mang con thật nhanh ra khỏi không gian đó? Hối lộ bằng một thứ gì đó nhằm nhanh chóng xóa tan cơn khóc? La mắng, quát nạt thậm chí đe dọa?
Đôi khi, mình và chồng ngồi đợi cho tới khi cơn giận trôi qua. Nhưng liệu như vậy có tốt cho tâm lý?
Mình được biết rằng, các cơn tức giận xảy ra khi não của một đứa trẻ bị quá tải và chúng bị choáng ngợp bởi những cảm xúc mà chúng chưa thể điều khiển được.
Đôi khi nó xảy ra với những thứ có vẻ hoàn toàn vô lý và tầm thường đối với người trưởng thành, nhưng lại không cố ý hay nói cách khác là vô thức rơi vào những đứa trẻ. Và khi đó, kể cả việc trừng phạt một cơn nóng giận cũng chẳng giúp được gì. Bỏ qua sự giận dữ hoặc mang con ra ngoài KHÔNG GIÚP con học được cách quản lý những cảm xúc thái quá, cũng như KHÔNG DẠY con cách thích hợp và đúng đắn hơn khi chúng muốn hoặc cần đưa ra yêu cầu gì đó.
Tất nhiên, chúng ta có thể làm mọi thứ ngăn cản cơn giận dữ – hãy chắc chắn con không đói hoặc quá mệt, hãy chắc chắn bạn đã dành đủ sự quan tâm và chú ý đối với con.
Nhưng đôi khi, dù mọi thứ đã hoàn hảo, bạn vẫn không tránh được những cơn giận dữ. Nếu bỏ qua việc phạt, bạn nên nói và làm gì khi con giận dữ?
HÃY THỬ MỘT VÀI CÁCH DƯỚI ĐÂY (Mình đã thử và thấy nó hiệu quả):
Bình tĩnh (nha!) Tất nhiên nói dễ hơn làm, nhưng hãy chủ động tìm kiếm sự bình tĩnh. Trẻ em theo bản năng sẽ phản ứng và đón nhận theo cảm xúc của cha mẹ, vì vậy cố gắng giữ bình tĩnh có thể ngăn mọi thứ xấu đi và nó cho con thấy rằng bạn có thể bình tĩnh trong những tình huống khó khăn.
Ngồi xuống thấp bên con Đừng có nhìn từ trên xuống, hãy ngồi bệt xuống sàn hoặc ngồi bên cạnh đó, mặt đối mặt.
Giữ giọng nói chậm và thấp Nói bằng giọng chậm chạp, thấp, nói chung là với âm thanh cho con thấy bạn rất bình tĩnh và kiểm soát, kể cả bạn không thực sự như vậy (người lớn hơn trẻ con ở điểm này mà!)
Nói về những gì bạn thấy Đơn giản và thực tế “Con đang khóc và tức giận, con muốn đá mọi thứ”/ “Con không muốn đi phải không”..
Đặt cảm xúc của con vào từng lời nói “Con muốn ở lại thư viện nhưng con không thể, nên con khóc phải không?”/ “Con muốn xuống chạy nhưng bố mẹ cho con ngồi lên xe đẩy nên con không thích phải không?”…
Đồng cảm Hãy cho con biết bạn hiểu “Ừ mẹ biết rồi, con không muốn như vậy nhưng chưa bình tĩnh được vì….”
Hãy thử một vài trò chơi hay hoạt động giúp con bình tĩnh Thở sâu, tập thở, siết chặt thả lòng nắm tay…
Cho con ăn/uống Mọi thứ tệ hơn khi bạn đói và tức giận, việc cho con ăn uống gì đó có thể phá vỡ và làm con quên đi việc tức giận để tự kiểm soát trở lại.
Bật một số bài nhạc yêu thích của con hoặc nhạc nhẹ
—–
Đôi khi chẳng cần biết bạn đã làm hay nói gì, chỉ đơn giản là cảm xúc quá lớn và áp đảo, lại thêm phần “hoang dã” nên con không thể bình tĩnh được.
Nếu cần hãy cho con thời gian và không gian, nhưng hãy ở gần. Cho con cảm giác an toàn bằng cách ôm, nắm tay con và xoa lưng (mình đã làm cách này với Ốc và nó luôn luôn có hiệu quả). Hãy nói với con rằng bố mẹ yêu con dù gì đi nữa. Hãy tạo một không gian phù hợp, có nghĩa lại đừng có đứng ở nơi quá ầm ĩ, công cộng hay là có cảm giác bẩn thỉu.
Hãy chờ đợi. Vì đôi khi, cách duy nhất bạn có thể làm là chờ đợi cho tới khi nó kết thúc.
QUAN TRỌNG!!! Sau cơn giận dữ, hãy làm điều này thêm lần nữa: Bình tĩnh, nói những gì bạn thấy, đặt cảm xúc của con vào từng lời nói, khuyến khích cách thích hợp hơn nếu con muốn thể hiện nhu cầu hoặc sự thất vọng, nhắc rằng bạn yêu con dù có chuyện gì.
Rồi sau đó, tốt nhất là bạn nên đi ăn 1 cái kem hoặc một thanh chocolate để hi vọng rằng sẽ không phải sớm đối phó với cơn thịnh nộ tương tự… ít nhất thêm một lúc nữa.