#98. Làm bạn với con trong giai đoạn toddler (Phần 1)
4 bài học cha mẹ nên thực hành mỗi ngày để trẻ dễ vâng lời hơn
Ngày con chập chững biết đi, thế giới trước mắt dường như trở nên rộng lớn hơn. Con bắt đầu tò mò nhiều hơn, thể hiện cái tôi nhiều hơn. Đây là giai đoạn phát triển vô cùng quan trọng, có khả năng ảnh hưởng lớn đến quan điểm và hành vi sau này của con. Vì vậy, cha mẹ cần đồng hành đúng cách để giúp con phát triển tốt. Mời bạn cùng Raised Gentle điểm qua những bài học cha mẹ nên "học trước" để đi cùng con nhẹ nhàng hơn nhé!
1. Trao cho con sự lựa chọn
Sẽ ra sao nếu một ngày, tất cả những hoạt động của bạn đều được quyết định bởi người khác? Từ ăn gì đến khi nào có thể ra ngoài? Bạn hiểu cảm giác này mà phải không.
Đó cũng là những gì mà các bé ở độ tuổi chập chững biết đi (toddler) cảm thấy. Trong hầu hết trường hợp, đây là một điều cần thiết. Bởi cuối cùng thì những giới hạn, thói quen và quyết định mà bạn đưa ra thay cho con đều là để con có được điều tốt nhất.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định, việc không có được thứ mình muốn, và luôn bị yêu cầu phải làm gì đó sẽ có ảnh hưởng xấu đến con. Lúc này, con sẽ có xu hướng chống đối. Bùng nổ nhiều hơn, giằng co nhiều hơn, thậm chí thẳng thừng từ chối điều bạn yêu cầu.
Nhưng nếu như bạn cho con sự lựa chọn, đặc biệt là về những thứ mà con thường chống đối, kết quả có thể sẽ khác.
Đưa ra sự lựa chọn là một trong những cách tốt nhất để hạn chế cơn khủng hoảng sắp xảy ra và động viên con lắng nghe. Đưa ra sự lựa chọn khuyến khích con làm chủ nhiệm vụ của mình. Chỉ cần thêm một câu: “Chắc chắn con sẽ không-thể-ra-đường-nổi nếu không chọn được chiếc áo khoác xanh hoặc xám đâu”, mọi chuyện sẽ khác đi rất nhiều.
Bạn sẽ tránh được cơn ăn vạ của con bằng cách hướng sự chú ý đến lựa chọn mà con có thể đưa ra, chứ không phải nhiệm vụ mà con đang chống đối. Con sẽ có khả năng chấp nhận, làm theo sự lựa chọn của mình. Việc tự lựa chọn sẽ giúp con cảm thấy mình được lắng nghe và trao quyền. Cũng nhờ thế mà con sẽ dễ dàng tuân theo những nguyên tắc và quyết định của người lớn hơn. Con sẽ có được cảm giác tự chủ và kiểm soát, đặc biệt khi trước đó con luôn được yêu cầu làm gì đó và được chỉ bảo làm việc đó như thế nào. Đưa ra sự lựa chọn giúp con khẳng định bản thân, để bản thân tự chịu trách nhiệm và phát triển kỹ năng, tư duy phản biện.
Cuối cùng, đưa ra sự lựa chọn cũng thể hiện rằng bạn trân trọng quan điểm của con. Dù cho bạn là người sẽ đưa ra hầu hết mọi quyết định trong gia đình, việc quan tâm và tôn trọng quyết định của con vẫn là điều cần thiết.
Tuy nhiên, việc đưa ra sự lựa chọn có thể gây phản ứng ngược nếu không được làm đúng cách. Vậy làm thế nào để tránh được những cái bẫy đó?
Đưa ra hai sự lựa chọn. Con sẽ cảm thấy choáng ngợp với quá nhiều phương án hoặc tốn rất nhiều thời gian để quyết định, vậy nên có khả năng con sẽ không chọn gì cả. Việc kiên quyết với hai sự lựa chọn sẽ giúp con dễ dàng cân nhắc từng quan điểm hơn để đưa ra quyết định. Hãy nói rằng bạn cần con mặc áo vào và đến nhà bà. Tóm tắt yêu cầu đó thành hai phương án dẫn đến cùng một mục đích, đi kèm với một thông tin không thể thương lượng được. Bạn có thể nói rằng, “Chúng ta sẽ đến nhà bà (không thể thương lượng). Con muốn khoác áo nào, cái màu xanh hay màu xám? (hai sự lựa chọn)”
Hãy đưa ra những sự lựa chọn mà bạn cảm thấy hài lòng, mặc cho lựa chọn của con là gì. Đừng bắt con phải chọn giữa nước lọc và nước ép nếu như bạn chỉ thật sự muốn con uống nước lọc.
Đưa ra sự lựa chọn mà bạn có thể theo dõi cùng con. Giả sử bạn vô cùng tức giận trước khi bước vào tiệm tạp hóa. Đừng dọa nạt con theo kiểu “Con có muốn vào tiệm không hay đứng ở ngoài một mình?”. Bạn biết rõ mình không thể nào tuân theo phương án này sau đó mà phải không? Thay vào đó, hãy nói, “Chúng ta sắp đến tiệm tạp hóa rồi. Con muốn ngồi trong xe đẩy hay đi cạnh mẹ nào?”
Hãy làm theo sự lựa chọn của con. Một khi con đã chọn cái này thay vì cái kia, đừng cố gắng thuyết phục con làm ngược lại, hay tệ hơn là coi thường sự lựa chọn của con. Bạn phải chắc chắn rằng bạn thực sự để cho con mặc chiếc áo mà con thích hơn hay đi cạnh bạn trong tiệm tạp hóa mà không cần phải thắc mắc về lựa chọn của con.
Đừng luôn luôn đưa ra sự lựa chọn. Làm điều đó có thể khiến con cho rằng mọi điều đều bắt buộc phải lựa chọn. Thay vào đó, hãy có chủ ý khi đưa ra phương án cho con, như khi con muốn được lắng nghe hoặc khi bạn muốn tránh một cuộc giằng co sắp tới. Nếu không, con sẽ cảm thấy rằng mình được quyền lựa chọn trong khi có thể con chẳng có sự lựa chọn nào cả, hoặc khi nó không phù hợp để có. Sau cùng, có nhiều sự lựa chọn con không cần phải đưa ra.
2. Khen ngợi hành vi tích cực của trẻ
Não bộ của chúng ta dường như đã quen phát hiện những điều sai trái - những thứ khiến chúng ta lo lắng hay sợ hãi. Điều này từng có ích khi tổ tiên của chúng ta đối mặt với nguy hiểm mỗi ngày trước những con sư tử răng cưa, nhưng không có ích lắm vào thời hiện đại.